Meden en Perzen
Show, don’t
tell: is dat nu zo’n schrijverswet van Meden en Perzen? Volgens mij
wordt er zo veel op show don't tell gehamerd om te voorkomen dat je zinnen
krijgt als ‘Hij voelde zich ongelukkig,’ Met zo’n zin zit je als auteur tussen
tekst en lezer in. Dat werkt niet. Als schrijver moet je het gevoel bij de
lezer oproepen dat je personage ongelukkig is.
Mooi voorbeeld: On the Road van Jack
Kerouac
Samen met zijn kameraad reist het hoofdpersonage in
een auto half Amerika door. Het hoofdpersonage zal onderweg zijn vriendin
ontmoeten. Tijdens de rit geniet hij van de prachtige
landschappen. Bij aankomst blijkt zijn vriendin niets meer van hem te willen
weten. De twee kameraden trekken verder. Het hoofdpersonage ziet alleen nog
maar lelijke landschappen.
Show alleen leidt tot claustrofobie
Maar met show alleen kom je er niet. Behalve wanneer
je een claustrofobisch verhaal of roman wilt schrijven. Dan zit de lezer al die
bladzijden gevangen in het hoofd van het personage.
Tell alleen leidt tot oppervlakkigheid
Wat heeft een lezer aan zinnen als: ‘Het huis bleek
een bouwval. De bouwvakker moest er aan te pas komen.’? Zulke zinnen kun je ook
in de krant lezen, of uit de mond horen van een oom of tante op een
verjaardagspartijtje. Een lezer wil meer. Hoe kom je als schrijver tot dat
meer?
Door het detail.
How to show?
Kruip als schrijver van jouw pen af en ga in
gedachten voor dat huisje staan. Wees je hoofdpersonage en kijk door zijn of
haar ogen. Wat ziet hij of zij? Schrijf dat op. Ga vervolgens het huis binnen.
Waar ruikt het naar, waar biedt het vensterglas uitzicht op, hoe is de
lichtinval? Schrijf dat op. Ontmoet vervolgens de bouwvakkers. Wat zeggen ze,
hoe zien ze er uit? Schrijf dat op.
Een tekst moet ademen
Na een behoorlijke lap tekst aan show kun je aan
telling niet ontkomen. Bijvoorbeeld wanneer je een versnelling in het verhaal
wilt maken, een samenvatting om te voorkomen dat het saai wordt. Een
versnelling is soms ook noodzakelijk om een verhaal beter te laten ademen. Een
mens ademt ook niet de hele dag door op hetzelfde niveau.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten