Een teken van leven

 

door Sophia Désedan

 

 

Hoe ik ‘m in z’n ivoren schrijverstorentje aantrof

Tussen de rommel. Ik ging me zowaar nog schuldig voelen ook en begon meteen de handen uit de mouwen te steken. Maar toen wilde ie ‘t zelf doen.

‘Laat nou maar,’ zei ik. ‘Als ik ’t doe, is ’t zo gebeurd.’

 Waar heb je toch al die tijd uitgehangen!

‘Zo, meneer Steiner. Je bent een meester in afwezigheid. Waar heb je toch al die tijd uitgehangen! Niet alleen maar achter je schrijfbureau, mag ik hopen?’

‘En waar ben jij geweest. Jij hebt al vanaf 2018 geen teken van leven meer gegeven op deze website.’

‘Da’s niet waar. In 2023 heb ik nog “Het Grote Eric Steiner Interview” voor je geactualiseerd. Kort daarop plaatste jij je laatste stukkie.’

‘De pot verwijt dus de ketel. Sophia, je bent mijn compagnon. Helemaal aan het begin beloofde je mij, ook eens af en toe op deze site een artikel te plaatsen, in het bijzonder wanneer ik het te druk heb.’

Noem me geen ‘Soof’ 

‘Te druk? Te druk?! Noem jij dat te druk? Wat zitten schrijven aan verhalen en romans? Je bent zeker vergeten dat ik ‘n zoon heb, hè? Daar heb ik m’n handen vol aan. Ja, nog steeds. Vertel mij wat over het te druk hebben, Eric! Jij gaat nog wel anders praten als je zelf kinderen hebt!’

‘Mijn verhalen en romans, dat zijn mijn kinderen, Soof.’ 

‘Noem me geen “Soof”. Mooi gezegd: je verhalen en romans je kinderen noemen! Ze verplichten je tot niks, mijn Johan wel. Nou, kom op! Vertel me waar jij de laatste tijd zo druk mee bent geweest.’

‘O, zo veel.’

Verplichtingen

‘O, zo veel? Dan kan ’t ook niks zijn geweest, Eric. Je hebt vast weer zitten schiften op komma’s en punten. Da’s heel wat anders dan een zoon van negentien weer in huis nemen, zorgen dat ie goed te eten krijgt, z’n studie blijft volgen, niet te veel op social media rondhangt en op tijd naar bed gaat. Een moeder alleen, da’s heel wat anders dan een schrijver alleen, Eric! Wat voor verplichtingen heb jij nou naar je verhalen en romans toe.’

‘Ze willen uitgegeven worden.’

Die hang naar perfectie van hem!

‘En daarom moet je ze keer op keer nog ‘n stukkie perfecter maken, hè? Ik ken je. Je blijft er net zo lang mee bezig, met dat zogenaamde verbeteren, tot je er dood bij neer zult vallen.’

‘Je hebt wel een beetje gelijk, Sophia. Maar daarnaast ben ik met een heel groot project bezig.’

‘Vertel.’

Een ‘nieuw’ project 

‘Ik heb "Gestolde Liefde" weer ter hand genomen. Je weet wel, die roman die ik in eerste versie tijdens National Novel Writing Month heb geschreven in 2009, 2010, 2011, 2015 en 2021. 

Het heet nu "Gestolde Passie." Die titel dekt beter de lading. Van die NaNoWriMo-manuscripten is nu een tweede versie af. Ik heb ook een heel nieuw deel geschreven. Dat behandelt de eerste veertien jaar van mijn hoofdpersonage: ‘Batmans cape.’ Dat is nu ook in tweede versie.

"Gestolde Passie" beslaat nu zo’n 1000 bladzijden. Maar dat zegt niets. Alleen de scenes die met elkaar te maken hebben mogen bewaard blijven. Nog veel te de doen dus.

Vandaar mijn afwezigheid hier op deze plek.’

Was ’t nou zo moeilijk?

‘Goed zo, Eric. Was dat nou zo moeilijk, om mij en je lezerspubliek weer een beetje op de hoogte te brengen van je literaire activiteiten?’

‘Het valt me een stuk gemakkelijker als ik het jou vertel. Als jij er nou eens een leeswaardig artikel van maakte’

‘Ammehoela! …Oké, alleen deze keer dan. Daarna mag je zelf hier weer aan de slag, schrijvertje! Probeer het maar eens, tijdens vorige projecten is het je ook gelukt.’

Ik kwam overeind en pakte m’n spullen bijeen. ‘Als je je best doet, misschien doe ik dan ook weer mee.’

‘Ja, mama.’

‘Noem me geen mama. Grrr, mannen! Vooral schrijvers! Ik krijg er ’n punthoofd van.’

Groetjes,

Sophia Désedan.

Het plezier van het schrijven

 

Tijdens het schrijven an sich bevind ik me vaak in een roes. Überhaupt is het hele proces van het eerste woord tot de laatste versie een verslaving. En wat is er mooier dan plezier te beleven aan een verslaving waar je, als je verder goed voor jezelf zorgt, niet aan ten onder hoeft te gaan?

Alles begint met de voorpret. De vonk: een voorval, een beeld of een geluid, een geur. Je fantasie is geprikkeld en zal je nog vele keren in een roes dompelen.

Het plezier dat je vervolgens aan het schrijven zelf mag beleven. 

Wanneer je eenmaal in de flow zit, soms niet meer weet waar je zin zal eindigen terwijl het allemaal gewoon door gaat.

Wanneer je exact op dat ene moment je een voorval herinnert dat naadloos aansluit op de zo even door jou neergezette zin die niets met dat voorval te maken heeft.

Wanneer elk geschrapte zin de kiem blijkt te van een nieuw verhaal.

Wanneer na een hoop geschift en geschuif de losse draadjes aan het eind van je roman zich verstrengelen in één grote onthullingsknoop.

Wanneer je met voldoening mag zeggen: het is volbracht.

En al weet je dat je roman ondanks de vier, vijf, zes – twintig versies die hij heeft ondergaan, nog ontelbare gebreken zal hebben en dat je hem na een jaar waarschijnlijk toch weer ter hand zult nemen: je mag er trots op zijn. Jij hebt iets gepresteerd. Je hebt een boek geschreven en het boek heeft jou wijzer gemaakt.

Een verleiding tot verder lezen

 

Het wordt tijd dat ik op deze site het bloggen hervat.

Daaraan vooraf heb ik de rubrieken ‘biografie & program’ en ‘bibliografie’ (de synopsissen) nog wat bijgeschaafd. 

By the way: ‘Het Grote Eric Steiner Interview’ heeft Sophia Désedan na een gesprek met mij geactualiseerd.

Verder heb ik het te lezen proza onder de rubriek ‘fragmenten’ en onder de hier aan de rechterzijde afgebeelde boekcovers vervangen.
Voor de verhalenbundels nu geen fragment(en) meer, maar een of twee complete verhalen.
Voor de romans in plaats van drie min of meer willekeurige hoofdstukken, nu de eerste zeven.

Van enorme handen glijden

Naast de feiten, stel ik mij het volgende voor. Een uur nadat mijn vader mij in zijn enorme handen had genomen, moest hij terugdenken aan de splinter in zijn oog, een stukje ijzer dat tijdens het omhakken van een appelboom losgesprongen was van een sleetse bijl. In het ziekenhuis hadden ze hem gezegd dat hij dat oog vierentwintig uur niet mocht bewegen, anders zou hij het verliezen. Ook toen had hij volgehouden, dus waarom zou hem dat nu dan niet lukken?

Mijn vader had niet alleen enorme handen, hij was ook sterk. Op een steenfabriek versjouwde hij in een kar met twee wielen ladingen vol afgekoelde bakstenen naar vrachtwagens die voor vervoer gereed stonden. Mijn vader verbrandde veel energie. Elke ochtend nam hij een ijzeren broodtrommel mee, waarin een heel tarwebrood zat, belegd met ei, kaas en leverworst. Mijn vader was zo sterk dat toen hij met pensioen ging, er drie kerels voor hem in de plaats moesten komen. 

‘Gaat het nog?’ vroeg de chauffeur. ‘Zal ik hem anders van u overnemen?’ 
De stem van mijn vader trilde door mijn babydeken heen: ‘Nee, laten we dat maar niet doen.’

Mijn vader was een man van weinig woorden. Later als kind en ook nog als jongvolwassene zou ik daar grote moeite mee hebben. Zijn naar buiten staren, de dieper gegroefde rimpels op zijn voorhoofd ontlokten mij regelmatig de vraag: ‘Is er iets?’ En dan zei hij: ‘Wat er is, hoeft er niet gehaald te worden.’
Kort voor zijn ziekte werd hij wat toegeeflijker: ‘Ik hoop dat ik nog een tijdje leven mag.’
‘Bent u dan bang voor de dood?’
‘Dat weet ik niet, mijn jongen. Ik weet niet hoe de dood is, dus kan ik ook niet weten of ik er bang voor moet zijn.’

Pas toen hij niet meer onder ons vertoefde, zou ik gaan begrijpen dat mijn vader een intelligente man is geweest die liever bleef zwijgen dan mensen aanzetten tot verdriet, achterdocht of boosheid.

Wat hij wel losliet. Hij beweerde dat de meesters op school hem tienen en elven gaven. En dat hij vanaf zijn twaalfde mee moest gaan helpen in het veen. Hij vertelde er niet bij dat daarmee de kans op het volgen van een HBS-opleiding voor hem verkeken was.

Mijn vader is seizoenlandarbeider geweest en fietste op vrijdagavond van Klazienaveen naar familie op de Groningse zandgronden. Daar vond hij zijn grote liefde: Greetje. ‘Die met de zwarte haren’, zo noemden ze haar, in een streek waar hoofdzakelijk vlasblonde meiden de lakens op graszoden te drogen legden. Toen hij met haar in die streek een gezin had gesticht en een eigen huis had gebouwd, ging hij met geleend geld verder leren en schopte hij het tot opzichter bij de wegenbouw. Hij haalde zijn rijbewijs, kocht een auto en voerde zijn beroep uit in Rolde, Scheemda, Assen en Sneek.

Voor hem doemde die beruchte bolle brug op. De chauffeur minderde snelheid, schakelde en mijn vader tilde mij verder omhoog om de schokken op te kunnen vangen. Hij dacht aan Abraham die op het punt staat, zijn kind te offeren aan God. Geschenken teruggeven: mijn vader had er ervaring mee. Zijn tweede zoon, Christiaan: kort na de oorlog overleden aan difterie. Nog geen twee jaar later: Greetje, die hem van de wegenbouw in Rolde, Scheemda, Assen en Sneek terughaalt. Dichter bij huis gaat hij werken op die steenfabriek, om meteen bij haar te kunnen zijn. Het moment waarin ze van hem wegglijdt, verteerd door de kanker, hem achter latend met een dochter van anderhalf: mijn zus Christina.

We waren de brug over en mijn vader legde zijn polsen weer te rusten op zijn knieën. Mij er nog lang niet van bewust dat ik bestond, loerde ik tussen twee tippen van mijn babydeken door naar zijn neus. In gedachten schreef hij weer die brief aan de koningin. Die vergeefse smeekbede om zijn eerste zoon Wouter die naar Indië was uitgezonden, over te laten komen voor Greetjes begrafenis.

De chauffeur van de ziekenwagen begon af te remmen, schakelde en stopte aan de kant van de weg. Hij keek mijn vader aan en vroeg met nadruk, of het toch echt niet beter was dat ze ruilden: mijn vader achter het stuur en ik gedragen door de chauffeur.
‘Nee,’ zei mijn vader. ‘Want het is mijn kind.’

Toen we de reis hadden voortgezet, glimlachte mijn vader even. Die Sinterklaasnacht, waarin hij mij had verwekt bij de vrouw uit Twente die bij hem ingetrokken was om voor het huishouden en het grootbrengen van mijn zusje Christina te zorgen. Misschien was het om de roddels in het dorp te temperen, misschien was wat er uit hun samenwonen is voortgevloeid gewoon een verstandshuwelijk. Maar die nacht waarin mijn vader mij op zijn negenenveertigste heeft verwekt - de uren er omheen – misschien heeft hij toen het verdriet om zijn Greetje even kunnen vergeten.

Mijn vader kreeg schouderpijn. Hij voelde zijn handen niet meer, maar mij nog wel. Hij voelde mij door zijn botten heen. Hij keek mij aan en vroeg zich af of ik later net zo’n neus zou krijgen als hij had: kort en rond. Later, wanneer ik de wasdom van een kleuter heb bereikt, zal hij er over grappen dat ze het botje eruit hebben gehaald, want ik kan dan die neus helemaal indrukken. Waarom ze het botje hebben weggehaald en wie dat hebben gedaan, wil hij niet zeggen.

Mijn vader hield veel dingen voor zich. Ik heb nooit geweten dat hij in de oorlog een Joods meisje een schuilplaats gegeven heeft. Ik heb nooit geweten dat hij twee keer een kind van de verdrinkingsdood heeft gered. Die dingen heb ik later, toen hij al lang dood was, gehoord van Christina, die me ook - als eerste en enige - van het grote wonder vertelde. Dat mijn vader mij twee uur lang in zijn enorme handen heeft gehouden om mij van het provinciehospitaaltje van Emmen naar het Academisch Ziekenhuis van Groningen te brengen.

Twee uren lang zweefden de boomkruinen en de lantarenpalen langs de ruiten van de ziekenwagen. Voor het eerst ervoer ik een sensatie die pas in mijn puberteit zou terugkeren, wanneer ik lag te dagdromen op de wiegende takken van een appelboom in onze tuin. Twee uren, en al die tijd heeft mijn vader de omgeving rond mijn staartbotje niet gestoten of aangeraakt.

Een verpleegster heeft een half uur in de portieken ons staan opwachten. Voorzichtig trok zij de ziekenwagendeur aan mijn vaders kant open. De kou in mijn gezicht. Een verpleegsterskap boog zich over mij heen. Ik begon te huilen toen de handen van mijn vader onder mij vandaan gleden.

De chirurgen deden er drie uur over om provisorisch te herstellen wat het lichaam van mijn moeder niet had gekund. Die chirurgen schonken mij een leven van langer dan een maand, zij schonken mij een heel leven. Maar in de eerste plaats zijn het de enorme handen van mijn vader geweest.

Minder voor mijn moeder dan voor mijn vader ben ik altijd het zorgenkindje gebleven. Er is weinig voor nodig om met een geboorteafwijking als een open ruggetje terecht te komen in een rolstoel. En ik heb er spijt van dat ik in zijn aanwezigheid soms heb uitgeroepen dat God mij mocht vermorzelen onder een stoomwals, terwijl hij - mijn vader - zo zorgvuldig met mij was omgegaan toen ik nog maar net veertien dagen oud was.

Dit verhaal kwam op de shortlist van de Editio Debutantenschrijfwedstrijd 2022 terecht.

Waarderingen

 

Dankbaar ben ik met

 

een publicatie van ‘Prikkeldraad en roem’ in het online tijdschrift

&

 de plaatsing van ‘Van enorme handen glijden’ op de shortlist van de

Editio Debutantenschrijfwedstrijd 2022

Van kort verhaal naar volwaardige roman: ‘Eksteroogs diagnose’ – deel XIII

 

Tijdens het herlezen van mijn roman ‘Eksteroogs diagnose’ vond ik hem op sommige plekken nog steeds net iets te somber.
Daarom heb ik de problemen waar sommige van mijn nevenpersonages mee worstelen, een wat positievere wending gegeven.
Verder heb ik mijn hoofdpersonage Reinier Verbriest aan het eind van de roman beter leren verzoenen met zijn lot.
Ik heb de roman ook een wat lichtere titel gegeven: ‘De geschonken tijd.’

Ex-schrijver?

 

‘Ha, ex-schrijver!’ zei een van mijn blogvolgers die ik in de supermarkt tegenkwam. Al twee jaar lang had hij geen nieuwe post op mijn blog meer gezien, hij ging ervan uit dat ik de pen aan de wilgen had gehangen.

Niets is echter minder waar.

De afgelopen twee jaar heb ik me eigenlijk alleen maar beziggehouden met schrijven. Van fictie. Alle energie had ik daarvoor nodig. Een periodiek stukje op mijn blog moest er zelfs voor wijken.

Ik wil niet zeggen dat ik tijdens die twee jaar van mijn afwezigheid in verre oorden heb verkeerd en er mijn ziel heb verkocht aan de duivel om een betere schrijver te kunnen worden. Ik heb wel mijn best gedaan. Om mijn ziel te verkopen? Nee, om er eentje te worden: een betere schrijver. 

Veel tijd heb ik besteed aan ‘De behouden stilte.’ Die is nu zo goed als af. Ja, ik neem een slag om de arm, ik ben behept met een hang naar perfectionisme. Maar ik weet ook dat het perfecte boek niet te schrijven valt. Als dat zo was, konden alle schrijvers zich intussen allang laten begroeten met: ‘Ha, ex-schrijver!’

Uiteraard ben ik van plan om door te gaan met schrijven. Ook op deze blog.