Hekel aan Wagner – romanfragment uit ‘De IJskoning’

Elpee inspectie

Op mijn kamer liet ik hem de vier elpeeboxen zien met Wagners Ring, uitgevoerd door de Viena Philharmonic onder leiding van Solti. Die had ik van mijn vader mogen overnemen, nadat hij ze door cd-uitgaven vervangen had.

Caspar opende de dozen een voor een. Hij bladerde de bijgeleverde boekwerken door, bestudeerde de foto’s van Birgitt Nielson en andere zangeressen en zangers, de ontwerpen voor de eerste opvoeringen en de tekeningen van Arthur Rackmann. Bij de laatste box aangekomen, schoof hij zelfs een elpee uit de binnenhoes om aan het vinyl te kunnen ruiken.

‘Hm!’ zei hij. ‘Die zijn zeker schoongemaakt. Met zeepsop. Kan dat kloppen?’

Ik haalde mijn schouders op.

Wagner, een vervelend mannetje

Hij loerde over de plaat heen en vervolgde met een duistere stem: ‘Wist je dat Wagner een heel vervelend mannetjes kon zijn, dat hinderlijk kuchte om opnieuw de aandacht te krijgen, een paar seconden nadat een ander de conversatie had overgenomen? Ja, het liefst was hij onophoudelijk zelf aan het woord.’

Hij borg de elpee op, sloot het deksel en gaf de hele stapel terug in mijn handen.

‘Wagner schijnt zelfs een keer boos te hebben uitgeroepen: “Verzeihung. Aber was erlauben sie sich. Mir - der Grosse Komponist Richard Wagner - zu unterbrechen.” Dacht je dat hij dat tegen een van zijn gasten zei? Nee, dat zei hij tegen zijn eigen hond die tegen hem had geblaft. Grootheidswaanzin noem ik zoiets.’

In verweer     

‘Nee, hoor,’ zei ik. ‘Je kunt het ook opvatten als een flinke dosis zelfspot, want die Wagner had best wel humor.’

‘Hoe kom je er bij dat die Wagner humor zou hebben? Hij had een gloeiende hekel aan de muziek van Brahms en daarom vertelde hij de hele wereld rond dat Brahms aan zijn melodieën kwam door eigenhandig katten te wurgen. Langzaam, met een nylon koordje.’

‘Nylon moest toen nog uitgevonden worden, Caspar.’

‘Dan was het iets anders. Noem je dat humor? Zo’n verschrikkelijke roddel? Toen vatten ze het in ieder geval niet op als humor, want iedereen schijnt hem te hebben geloofd. Daarom heb ik een hekel aan Wagner. Zet dus alsjeblieft geen van deze platen op. Heb je Mozart? Altijd interessant om de verschillen in mijn opnames en in die van anderen te ontdekken. Dus kom maar op.’

   

Ook Mozart komt er slecht vanaf

Vijfenzestig minuten lang zeiden we enkel een paar woorden tegen elkaar. Wanneer onze cola-glazen leeg waren, vulde ik die bij. Tussendoor volgde ik geamuseerd zijn reacties op bepaalde wendingen in het eenentwintigste en het zevenentwintigste pianoconcert dat ik voor hem had opgezet. ‘Te snel.’ - ‘Te Langzaam.’ – ‘Dat is mooi, maar wel te laat.’

Hij drukte een wijsvinger tegen de slaap met de rest van zijn vingers gekromd, wat hij vast op tv een of andere schrijver of acteur had zien doen. Hij stond op, stapte naar mijn boekenkast en haalde er een boek uit. Luisterend naar de muziek, liep hij met dat boek in zijn hand opengeslagen langzaam heen en weer tussen boekenkast en deur.

Tegen de tijd dat Mozarts zevenentwintigste pianoconcert was afgelopen, had hij het boek teruggezet en was hij op zijn stoel teruggekeerd. ‘Afgekeurd,’ zei hij. ‘Zowel de muziek als het boek.’